Regelarm verantwoorden in de praktijk: eerste ervaringen met nieuwe ECD

Nikos Theunissen is junior-manager in Hengelo. Op de vorige locatie waar Nikos werkte, De Verbinding in Arnhem, heeft hij het werken met het nieuwe ECD geïntroduceerd in de rol van coördinerend begeleider. ‘Ik wilde graag dat het dossier meer van de bewoner zelf zou zijn.’ Het team van De Verbinding heeft dat voor elkaar gekregen door het ECD drastisch in te korten. Nikos: 'We zijn opnieuw begonnen met alleen het noodzakelijke in het dossier: de persoonsgegevens, de basisinfo en een stuk over wat de bewoner zelf prettig en belangrijk vindt.’ Dat laatste stuk hebben de bewoners zelf geschreven, de een met wat meer hulp dan de ander. ‘Dat hebben we letterlijk zo overgenomen in het dossier. Inclusief spelfouten,’ vertelt Nikos. Zo vulde een bewoner in dat hij niet kinderachtig behandeld wil worden. ‘Als een bewoner dat zelf opschrijft maakt het meer indruk dan wanneer de begeleider het schrijft. Wij vertalen dat naar begeleidingsdoelen in een apart blokje erbij. Zo is het echt het dossier ván de bewoner geworden.’

Ynke Faber is manager Zorg & Begeleiding in de rego Oost. Op de locatie de Breehof in Bennekom wonen voornamelijk ouderen met een matige verstandelijke beperking. Zelf schrijven was voor hen geen optie. Begeleiders zijn met alle bewoners in gesprek gegaan. Dat leverde prachtige verhalen op, vertelt Ynke. ‘Sommige mensen wonen al 50 jaar bij ons! Die hebben een enorm dossier.’ In de loop der tijd kan er veel veranderen. Ynke: ‘Dan had iemand ooit gezegd graag kaas op brood te willen en staat dat in het dossier. Vervolgens krijgt iemand jaar in jaar uit kaas op brood. Wij zijn gaan vragen "wat wil je nu echt, wat vind je echt belangrijk". Een bewoner vertelde "ik mis de regen op mijn gezicht" want we gingen alleen wandelen met mooi weer. Door deze gesprekken gaan we nu ook wandelen als het lekker regent.’

Wat levert het werken met het nieuwe ECD Nikos in zijn werk als begeleider op? ‘Natuurlijk levert het tijdwinst op, omdat je meer met de inhoud bezig bent dan met de verplichte onderwerpen. Maar het belangrijkste vind ik dat het je laat nadenken over je werk. Wanneer vind ik dat ik mijn werk als begeleider goed heb gedaan? Als ik die daglijst afvink? Of als ik kijk naar wat de bewoners die dag nodig hebben, en ik daarbij aansluit? Ik vind dat laatste en dat maakt mijn werk als begeleider voor mij waardevoller. En ik merk dat de cliënten dat ook zo ervaren.’

Ynke: 'Als je doet wat bij de afspraak is opgeschreven, heb je niets te rapporteren. Als begeleider ga je hierdoor terug naar wat de essentie van je werk is: mensen begeleiden. Het ECD is daar een hulpmiddel bij, geen doel op zich.’

Wat schrijf je dan nog wel in het ECD? Nikos: ‘Alleen dingen die afwijkend of opvallend zijn, en die voor mijn collega’s belangrijk zijn om te weten. Wat dat is, is per cliënt verschillend. Kijk, als er medische dingen spelen, zoals verslikkingsgevaar of epilepsie, dan rapporteer je daar natuurlijk op. Maar alleen als het afwijkt van wat je verwacht.’

Ynke kan dat beamen: ‘Wij hebben bij de interne dagbesteding een activiteit breien. De ene bewoner heeft daarbij als doel "verbeteren van de fijne motoriek’" voor de ander is het "wachten op je beurt", voor de derde "verbeteren van sociaal contact". Om de gelden voor de interne dagbesteding te krijgen moesten we vroeger voor elke deelnemer op die verschillende doelen rapporteren. Wat een werk! Dat doen we nu niet meer. We gaan ervan uit dat er aan die doelen is gewerkt tijdens het breien en we rapporteren alleen als er iets opvallends is dat de collega’s moeten weten. Anders niet.’

Nikos rapport soms expres niet over bijzondere dingen: ‘Hoe leuk is het als een bewoner zelf kan vertellen dat hij zijn theorie voor het scooterrijbewijs heeft gehaald? Ook al is het onderdeel van een begeleidingsdoel, als ik het rapporteer ontneem ik de bewoner de kans om het zelf te vertellen. Hoe jammer is dat?’

Cas van der Ven is coach op de locatie Buiksloterham in Amsterdam, waar hij werkt met mensen met een lichte verstandelijke beperking, en bijdraagt aan de community building in de wijk. Hij werkt op zijn locatie met het nieuwe ECD en vertelt wat zijn ervaring is en wat dit voor hem betekent. ‘Regelarm verantwoord betekent voor mij minder vastleggen en meer reguleren van de zorg. Het werken met het nieuwe ECD zorgt voor zoveel mogelijk doen voor de bewoners. Ik hoef niet meer onnodige formulieren in te vullen. Iemand met een beperking wil zijn leven gewoon leiden, net als jij en ik. Zij willen geen formulieren invullen. Dat doen wij toch ook niet in ons dagelijks leven? Ik wil tijd hebben voor mijn bewoners en doelen bespreken die zij voor ogen hebben. Ik wil zorg bieden waar zij naar verlangen. Bewoners krijgen nu meer het gevoel serieus genomen te worden. Ik merk veel meer rust in mijn werk. Ik weet waar alles staat en daarmee is het goed.’

Cas heeft ideeën over wat er nog beter zou kunnen in het nieuwe ECD. ‘Er staan nog vragen in waarvan verwacht wordt, dat je deze stelt. In praktijk vind ik dat niet gepast. Ik zie het namelijk zo: alles wat ik niet zou vragen aan een mens zonder beperking, vraag ik niet. Ik stel mijzelf soms de vraag of het echt regelarm is. Het ECD moet er zijn voor de hoognodige dingen, zoals levensverhaal, signaleringsplan, checklist, SIS en praktische informatie. Dit zijn dingen die invloed hebben op het leven van de cliënt.’

Cas hoort wel eens dat cliënten zorg nodig hebben maar moeten wachten, omdat er gerapporteerd moet worden. ‘Op het moment dat iemand begeleiding nodig heeft, hoor je klaar te staan. Als jij zorg verleent, wil je niet alleen volgens het boekje werken. Je wilt zeker weten dat de cliënt krijgt wat hij nodig heeft. De cliënt staat op nummer 1. Het werken met het nieuwe ECD geeft hier mogelijkheden in. Ik adviseer dan ook om alleen het hoognodige te rapporteren.’

Welke tips en advies heeft Cas voor locaties die ook mee willen doen? ‘Werk vooral niet met twee ECD’s. Dit is onhandig en vraagt extra tijd. Stel jezelf de vraag wat er nodig is om goede zorg te leveren en maakt het ECD dat nu mogelijk? Probeer bij niks te beginnen en laat het op je afkomen.’

Benieuwd naar meer ervaringen? Bekijk de video.