Aandacht voor relaties, intimiteit en seksualiteit binnen zorgorganisaties is belangrijk. Het is immers onderdeel van je mens zijn. Toch zorgen deze thema’s ook nog steeds voor ongemak en blijft het ingewikkeld om de sleutel te vinden hoe we deze thema’s op de kaart kunnen houden. Bij stichting Philadelphia Zorg hebben we hier ook mee te maken. We delen graag onze ervaringen en best practises. Zo kunnen we met en van elkaar leren.
Een goede basis
Allereerst is het belangrijk dat het bestuur van de organisatie het thema RIS (afgekort relaties, intimiteit en seksualiteit) draagt. Dat werkt door in alle lagen van de organisatie. Als bestuur en management het belang van dit thema draagt, geeft dat ook mogelijkheden om menskracht in te zetten.
Deze menskracht is nodig. Het helpt als er een groep mensen is die zich helemaal bezig kan houden met dit thema. Ee stuurgroep, werkgroep, expertisegroep of denktank die op de hoogte is van de laatste ontwikkelingen en die weten wat er speelt binnen de organisatie.
De aandacht en medewerking van het bestuur en daarbij behorende mogelijkheden tot het inzetten van capaciteit voor dit thema zijn dus echt van belang. Zonder dat is het eigenlijk onmogelijk om dit thema langdurig de aandacht te geven die het verdient. Binnen Philadelphia zijn er 10 CAT’s (coach adviseur trainer) in dienst, die medewerkers en cliënten trainen en coachen op gebied van weerbaarbaarheid, relatie, intimiteit en seksualiteit.
Inbedding
Het is belangrijk dat het onderwerp RIS terug blijft keren in het dienstverleningsproces. Geen eenmalige actie, maar een manier vinden waarbij het onder de aandacht blijft. Ook verder in het dienstverleningsproces, bij het schrijven van het ondersteuningsplan, komt het onderwerp seksualiteit aan de orde.
Betekent het dan dan alles rondom RIS altijd in het ondersteuningsplan moet komen te staan? Nee zeker niet, er zijn cliënten die aangeven dat niet prettig te vinden en dat liever niet in hun plan opgenomen zien, bijvoorbeeld omdat familie kan meelezen. Dat is hun goed recht. Beschrijf dan in het plan dat RIS besproken is en er andere afspraken zijn gemaakt.
Risico’s
Het is belangrijk dat jaarlijks de mogelijke risico’s rondom RIS in kaart worden gebracht. Dit kunnen risico’s voor een individuele cliënt zijn, maar ook breder, bijvoorbeeld huisvesting. De eerder genoemde stuurgroep/werkgroep/expertisegroep/denktank kan zich hiermee bezig houden en dit jaarlijks evalueren.
Protocollen
Ook kan je organisatie niet zonder protocollen en visie. Deze zijn de basis van waaruit je werkt. Het is je houvast als er onverwachte zaken gebeuren die urgentie behoeven en waarin je zorgvuldig wilt en moet zijn. Het is van belang dat deze protocollen en visie ‘up to date’ gehouden worden en dat ze goed geïmplementeerd zijn in de organisatie.
Zorg ervoor dat deze protocollen goed te vinden zijn en makkelijk in het gebruik. Zo hebben wij gemerkt dat een kort stappenplan op 1 A4 ondersteunend is voor begeleiders om inzichtelijk te maken welk protocol ze bij welke situatie gebruiken.
Methodisch werken
Natuurlijk helpt het om hierin methodisch te werken. Weet wat er op de markt is aan materialen. Gebruik informatie van je eigen organisatie, maar kijk ook wat er buiten je organisatie te vinden is. Werk samen, zoek elkaar op en leer met en van elkaar.
Bij Philadelphia maken we gebruik van de methode Leerbaar en Weerbaar, een gelaagde effectieve methode. Philadelphia stelt het gebruik van deze methode gratis beschikbaar voor andere zorgorganisaties. Zo kan iedereen er gebruik van maken, wat mensen met een verstandelijke beperking alleen maar ten goede komt.
Borging
Tenslotte is het goed je af te vragen hoe je het onderwerp RIS kunt borgen. Dat begint al bij je af te vragen wie allemaal betrokken is bij een cliënt. En hoe je meer samen kunt doen. Mensen met een verstandelijke beperking leren veelal door te doen en ervaren. Hoe meer wij rondom de cliënt goed samenwerken, hoe groter het leereffect van de cliënt zal zijn. Bedenk daarom dat familie, vrijwilliger en werk van de cliënt zeker ook een bijdrage kan leveren in het proces.
Meer informatie: kijk op www.philadelphia.nl/leerbaar-en-weerbaar